دلایلی مثل باکلاس بودن و زبان بین‌المللی بودنش رو همه‌‌مون می‌دونیم. منم یه سری دلایل به ذهنم رسید که شاید کاملا جدید نباشن، با این حال گفتم شاید یکی به یادگیری تشویق بشه.

یک – زبان تخصصیِ خیلی از رشته‌هاست

برای مثال اگر بخواید توی حوزۀ پزشکی، کامپیوتر، مهندسی (مکانیک، برق، حتی معماری) کار کنید بخش بزرگ یا حداقل قابل توجهی از مفاهیم رشته‌تون توی زبان انگلیسی تعریف شده و بعدا به فارسی ترجمه شده.

چند درصد اصطلاات معادل‌یابی موفقیت‌آمیزی داشتن و ترجمه‌شون هم برای ما روان و شیوا و قابل‌فهم بوده و هم معنی اصلی‌شون حفظ شده؟

دو – ظرافت و دقت زبان انگلیسی

قطعا توی انگلیسی هم کلی ایراد و مشکل هست. از نظر بعضی‌ها این که بشه با کلمات واضح جملات مبهم ساخت جذابیت یک زبان محسوب می‌شه (می‌تونید چندتا نمونه جالب ببینید). برای منم جالبه اما به نظر من دقت و ظرافت زبان مهم‌تره.

برای گریه کردن در انگلیسی بالای ده‌تا کلمه (فعل) هست. که بعضا تفاوت‌های ظریفی دارن.

برای دویدن، نگاه کردن، لبخند زدن و غیره کلی کلمات و مختلف هست.

برای بیشتر مفاهیم چندین کلمه هست که با هم تفاوت‌های ظریفی دارن. همین ظرافت‌های زبانی به ما اجازه می‌ده ظرافت کلامی هم داشته باشیم. دقیق‌تر و شفاف‌تر بنویسیم و بخونیم.

راستی اگه کسی کلمۀ دقیقی توی فارسی برای این حالتی که روی زخم خشک‌ و سفت می‌شه، می‌شناسه ممنون می‌شم بگه. کلمه انگلیسی‌ش (در حالت فعل و اسم) scab هست.

سه – بهره‌مندی از کتاب‌ها، مقالات و محتوای وب انگلیسی

بخش قابل‌توجهی از کتاب‌های خوبی که من و شما خوندیم در اصل به زبان انگلیسی بودن. وقتی انگلیسی یاد بگیریم می‌تونیم از سرچشمه آب بخوریم به جای این‌که یکی دیگه آب بگیره توی دستش و ما از دست اون بخوریم. معلوم نیست درست و وفادارانه ترجمه شده باشه. معلوم نیست چه مفاهیمی به خاطر تفاوت‌های زبان و فرهنگی، حذف یا دچار تغییرات شدن. معلوم نیست سوگیری مترجم چه اثراتی روی متن گذاشته باشه.

همین داستان در مورد مقالات علمی و مطالب وب هم هست. البته قبلا هم اشاره کردم که ما از مطالب وب انگلیسی بی‌نسیب نیستیم چون بخشی از وب فارسی ترجمۀ همون‌هاست. اما باز هم کلش ترجمه نشده.

چهار – به طور کلی یادگیری هر زبان مزایای خودش رو داره

هرچی زبان‌های متفاوت‌تری (مثلا با قواعد و ریشۀ متفاوت) یاد بگیریم روی مغزمون اثرات مثبتی می‌ذاره. همین خودش می‌تونه یه پست جدا باشه. اما نیازی نیست. توی وب فارسی یا انگلیسی مطلب درباره‌ش زیاد هست.

از اون جالب‌تر کسی که زبان‌های دیگه‌ای هم بلد باشه به مفهوم «زبان» و زیرشاخه‌هاش (کلمات، صفت‌ها، ساختار جملات و غیره) جور دیگه‌ای نگاه می‌کنه. و نتیجتا دیدش به زبان خودش هم عوض می‌شه.

یه معلم عربی داشتیم که هم عربی درس می‌داد و هم فارسی. واقعا هم باسواد بود. البته جدای از بحث درهم‌تنیدگی عربی توی فارسی، این که دو زبانه بود قطعا روی فهم و درک بالاش اثر گذاشته بود.

پنچ – سخت‌تر گول خوردن

این هم بر می‌گرده به مورد چهارم. شما وقتی بتونی اخبار و منابع انگلیسی بخونی دیگه هرکی هر دروغی خواست نمی‌گه و بعدش به یه منبعی الکی اشاره کنه.

برای مثال، می‌شنوید که جنیفر لوپز در اصل خوزستانی بوده و اسم بابابزرگش جعفر لوبیاپز بوده. خیلی راحت با سرچ این عبارت می‌فهمید که اصالت و نژاد جنیفر چیه.

Jennifer Lopez ethnicity

ملیت و کشور محل تولدش آمریکاست اما ریشۀ خانواده‌ش به پورتو ریکو (پورتو ریکو هم تقریبا جزئی از آمریکاست و مردمش ترکیبی از اسپانیایی، آفریقایی و بومی همون جزایر هستن) بر می‌گرده.

حالا این یه مورد زرد و مسخره بود. توی بحث مسائل سیاسی این موارد خیلی جدی‌تر می‌شه.

یکی از سیاست‌مدارهای آمریکایی ترامپ رو obese خطاب کرده بود. این کلمه یکی از کلمات مودبانه برای توصیف چاق بودن فرده. کلمه دیگه که تقریبا همین قدر مودبانه‌ست اما برای افراد با اضافه وزن به کار می‌ره overweight هستش. حالا فکر می‌کنید اخبار صادق و راستگوی بیست و سی چی ترجمه کرد؟ خپل یا چاقالو اگه درست یادم باشه.

این که یکی رئیس‌جمهور کشورش یا احیانا مافوقش رو «خپل» یا «چاقالو» خطاب کنه با «فربه» (در رابطه با مورد اول که گفتم – دانش زبانی من و فرهنگ لغت واژه‌یاب در حدی نبود که بتونم معادل دقیق‌تر و مناسب‌تر پیدا کنم) خیلی فرق داره. نشون می‌ده که طرف هیچ اقتداری نداره. که دقیقا هدف اون ترجمه نادرست همین بوده. احتمال این که از سر قصد و نیت بوده باشه، بیشتر از اینه که از روی بی‌سوادی بوده باشه. هرچند به طور کلی خود این obese خطاب کردن هم داستان‌دار شد اما به هرحال بهتر از «خپل» بوده.

شش – زندگی توی ایران مثل راه رفتن روی کابل برق می‌مونه

هر روز امکان داره به فنا بریم. معلوم نیست فردا چی‌ پیش بیاد. اگه انگلیسی یا هر زبانی (آلمانی، کره‌ای، فرانسوی، ایتالیایی، ترکی، عربی) یاد بگیرید، از فرصت‌های مهاجرت راحت‌تر می‌تونید استفاده کنید.

البته من توصیه می‌کنم اگه کسی می‌خواد پیه جلای وطن رو به تن بماله، بهتره کلا از خاورمیانه فرار کنه (ترکیه و آذربایجان و اینا رو فراموش کنید). حتی آمریکا و انگلیس هم نه. یه کشوری مثل نیوزیلند، نروژ، سوئیس خوبه. هرچند رفتن به اینا خیلی خیلی سخته. اما می‌ارزه.

پی‌نوشت

توی یه پست دیگه به طور کلی می‌خوام درباره یادگیری هر زبانی صحبت کنم. چرایی، چگونگی و غیره.

و اگر توانایی‌ش رو داشتم، یه پست درباره شروع یادگیری زبان (از صفر) می‌نویسم.