حرف زدن یا نوشتن؟

من به صورت خودآگاه زمانی از معجزۀ حرف زدن آگاه شدم که کتاب «چرا باید زیادتر حرف بزنیم؟» از شاهین کلانتری عزیز رو خوندم.

چرا گفتم خودآگاه؟ چون خودم قبلش بدون اینکه بدونم برای خود حرف می‌زدم و خودم رو حرف‌درمانی می‌کردم (اتفاقا من آدم حرافی نیستم). البته اشتباهم این بود که ویدئو ضبط می‌کردم. هم نگهداریش زحمت و فضای بیشتری رو می‌طلبید و هم کیفیت صدا (که اصل کاری بود) زیاد جالب نبود.

اما بعد از خوندن کتاب ایشون، اومدم سراغ ضبط صدا. ضبط صدا نسبت به نوشتن و ضبط ویدئو چه مزایایی داره؟

1. سرعت بالاتر و راحتی بیشتر برای ارائه مطلب و ثبت و ضبط
2. هرجایی می‌توان صدا را ضبط کرد
3. راحت‌تر بودن نگهداری
4. احساس سبکی که شاید در نوشتن و یا ضبط ویدئو نباشه
5. افزایش مهارت سخنوری و اعتماد به نفس
6. در ابتدا به کسانی که با نوشتن راحت نیستن، کمک می‌کنه

یک

سرعت معمولا خوبه. ما دوست داریم کارهامون به سرعت و راحت انجام بشن. بنابراین وقتی حوصله یا وقت نوشتن رو نداریم، شاید گفتن حرف‌ها لذت‌بخش‌تر باشه.

البته همین سرعت بالا مشکلاتی هم داره. حس می‌کنم گاهی اون خاصیت «گشودن قفل‌های ذهنی» که نوشتن داره، در گفتن وجود نداره. چون نوشتن فکر کردن بیشتری داره تا گفتن (از نظر من)، اما خوب گاهی هم از دل حرف‌هایی که می‌زنیم چیز خلاقانه‌تری بیرون میاد.

دو

اگر حرف‌هایی که گفته می‌شن خیلی خصوصی (یا جلب توجه کن) نباشن، می‌تونید با وصل کردن هندزفری یا گرفتن موبایل به شکل صحبت کردن با شخصی اون طرف خط، برای خودتون صحبت کنید. کسی هم شک نمی‌کنه، این روزها مردم ما ماشاءالله انقدر پرمشغله و دغدغه‌مند برای زمان و بهره‌وری شدن (!) که حین راه رفتن توی پارک و خیابون، توی مترو و هرمکان عمومی غیره‌ای با هندزفری کارهاشون رو مدیریت می‌کنن.

اما با اینحال خود من ترجیحم بر اینه که در یک جای خلوت و در سکوت حرف بزنم. گاهی روی کاناپه (یا توی هروضعیت راحتی) قرار می‌گیرم و خودم رو ولو می‌کنم و مثل زمانی که برای یک روانشناس درددل می‌کنن، برای موبایلم حرف می‌زنم. حتی از خودم سوال می‌کنم:

«به نظر خودت چی شد که به این باور رسیدی؟»

«چه می‌دونم. شاید به خاطر تلاش‌هایی بود که نتیجه‌ای نداشتن. شاید به خاطر هزینه‌هایی که پرداختم و چیزی دریافت نکردم.»

«یعنی به نظرت تمام مشکل از بیرون بوده؟»

«نه. اتفاقا بخش زیادی‌اش تقصیر خودم بوده. چقدر احمق بودم که اون انتخاب‌ها رو کردم. گاهی حس می‌کنم موقع گرفتن تصمیمات گذشته‌ام، آدم دیگه‌ای تصمیم گرفته. شایدم توی همین مدت کوتاه خیلی عوض شدم. نظر تو چیه؟»

«به نظرم بهترین تصمیم نسبت به تصمیمات بد و اشتباه گذشته، قبول کردن و گذشتنه. اصلا اسمش روشه، گذشته. به هرحال تصمیمت هرچقدر که الآن اشتباه به نظر میاد، اون موقع به نظر تو بهترین و درست‌ترین تصمیم بوده. اول به خودت اعتماد و باور داشته باش و قبول کن که شاید برای تو گزینۀ بهتر وجود نداشته و تو فقط بین بد و بدتر، بد رو انتخاب کردی. دوم، قبول کن و کنار بیا. سعی کن ذهنت‌ رو انقدر درگیر نکنی. به هرحال غصه خوردن تو که چیزی رو درست نمی‌کنه.»

بله من حتی بخش‌های روانشناس رو هم خودم حرف می‌زنم و به خودم مشاوره می‌دم، گاهی اوقات ما راه حل رو می‌دونیم. می‌دونیم اگر بریم بیرون برای پیدا کردن کار شانس بیشتری داریم. اما نمی‌خوایم با واقعیت تلخ روبرو بشیم. با اینکه می‌دونیم حتی اگر مشکل عاطفی نداشته باشیم، با گوش کردن آهنگ‌های غمگین احساس بدی بهمون دست می‌ده باز اینکار رو تکرار می‌کنیم.

سه

نگهداری فایل صوتی از ویدئو راحت‌تره، چون سبک‌تره. و از نوشتۀ کاغذی و فایل متنی آسون‌تره چون می‌شه با گوشی همه جا بردش.

آمّا دسترسی هم سخت‌تره. یعنی من نمی‌تونم توی یک فایل صوتی یک ربعه در عرض ده ثانیه، یک جمله خاص که گفتم رو پیدا کنم. حداکثر مرتب‌سازی هم درست کردن نام فایل براساس تاریخ و موضوعه. چهارده/هشت/نود و هشت_خستگی و اهمال‌کاری.

متاسفانه قابلیت ادیت کردن هم وجود نداره. بارها شده که بعدا خواستم حرفی رو به حرف‌هام در فلان بحث اضافه کنم اما حداکثر کارم این بوده که یک فایل با همون نام (مثلا شغل موردعلاقه دو) ضبط کنم به خاطر ده ثانیه حرف زدن.

البته این عیب در ویدئو هم هست. اما در فایل متنی (اونم توی ورد) دست‌مون کاملا بازه.

چهار

گاهی همونطور که توی مورد دو عنوان کردم چون با حرف زدن برای موبایل حس، جلسه با روانشناس بهم دست می‌ده، واقعا احساس خوبی بهم دست می‌ده و شاید اون حس بیرون ریختن احساسات در کاغذ نباشه (البته نه همیشه).

قطعا در ویدئو ضبط کردن که احساس خودمونی و خالصی وجود نداره (حداقل برای من) اما در نوشتن و ضبط کردن چرا. حالا گاهی نوشتن بهتر جواب می‌ده، گاهی حرف زدن و ضبط کردن.

پنج

فکر کنم هرکسی که یکم به دنبال «بهتر سخن گفتن در جمع» بوده به تمرین‌هایی مثل حرف‌ زدن جلوی آینه یا برای خود یا ضبط صوت برخورده. واقعا هم به نظرم تأثیر داره. نکته جالبی هم که من کشف کردم، این بود که بر روی بعضی حروف و صداها تأکید بیشتر یا کمتری دارم. چیزی که وقتی داریم حرف می‌زنیم متوجه نمی‌شیم و معمولا با گوش کردن به خودمون می‌تونیم بهش پی ببریم.

بنابراین ضبط کردن حرف‌هامون کمک می‌کنه، بهتر، بادقت‌تر، شیوا و سلیس صحبت کنیم.

شش

برای خود من تا چهار پنج ماه پیش، نوشتن سخت بود. واقعا هم حرف زدن راحت‌تر از نوشتنه. چون حرف زدن تا حد زیادی (از نظر منِ بی‌سواد و بدون پایۀ علمی) ناخودآگاهه ولی در نوشتن هشیاری و دقت بیشتری هست بنابراین انرژی بیشتری می‌طلبه. پس شاید بهتر باشه اول هرچیزی که به ذهن‌مون میاد رو بگیم و بعد به صدا گوش کنیم و همه رو وارد کاغذ کنیم و بحث رو بسط بدیم.

پیشنهاد: شاهین کلانتری عزیز در این پست چند اپ کاربردی معرفی کرده که یکی‌شون برای ضبط صداست.