من معمولا شب امتحانی می‌خونم. و تا امروز برای من نتیجه خوبی داشته. هرچند یه روزی گیر می‌افتم. ترفند‌هایی دارم که در زمان کم، یادگیری (به خاطرسپاری) بیشتری داشته باشم. این روش‌های من ممکنه خیلی پایه و اساس علمی نداشته باشن اما به هرحال برای من مفید بودن. راستش بیشتر بحث در این روش‌هام حفظ کردن برای امتحان روز بعد بوده و نه درک و یادگیری یک مفهوم یا مطلب برای همیشه.
یک – نوشتن یا رونویسی
یکی از بهترین روش‌های یادگیری، نوشتن یا رونویسیه. خود من هنوز توی یادداشت برداری و خلاصه نویسی (بازنویسی مطالب به شکل روان و موجز) حرفه‌ای نشدم و راستش تنبلی‌‌ام اجازه نمی‌ده که برم سمتش. بنابراین معمولا از مطالبی که حفظ کردنشون مهمه (مثل مطالب کتاب درسی) رونویسی می‌کنم. بله گفتم رونویسی. چون با نیت یادگیری، جفنگیات کتاب‌های درسی رو مطالعه نمی‌کنم.
با نوشتن از روی یک مطالب چند اتفاق می‌افته:
- دست هم به چشم و مغز ملحق میشه و باهم درگیر موضوع می‌شن و اطلاعات باکیفیت بهتری به حافظه می‌رن
- احتمال این‌که حواس‌مون از بحث پرت بشه یا به موضوع دیگری فکر کنیم پایین میاد
- در واقع مطلب چندبار خوانده میشه. یک بار می‌خونیم، احتمالا حین نوشتن می‌خونیم و بعد از نوشتن هم چشم‌مون به نوشته‌ای با دست‌خط خودمون خواهد افتاد (ایکاش یه تحقیقی بود که بررسی می‌کرد سطح یادگیری یا بهخاطرسپاری در مطالعه دست‌خط خود شخص بالاتره یا متن تایپ شده)
خلاصه بخوام بگم وقتی می‌خواید چیزی در حافظه‌تون ثبت بشه بهتره از جهات مختلفی درکش کنید. مثلا ما از سیب چه مواردی در حافظه‌مون داریم؟ مزه، بو، رنگ، نام، جسم سه بعدی و …
حالا برای همین من هم سعی می‌کنم از جهات مختلف مطالب رو به مغزم وارد کنم. صدا، تصویر، مفهوم و …
دو – با صدای بلند خوندن
وقتی با صدای بلند مطلبی رو می‌خونم چه اتفاقی می‌افته؟
- متن یک بار دیده میشه، یک بار گفته میشه و یک بار شنیده میشه
- متن از داخل مغز من رد میشه و مغز من درگیر دیدن، بیان کردن و شنیدنش میشه
- متن رو با صدای خودم می‌شنوم (به نظرم تاثیرش از صدای معلم بیشتره – البته اگر یک مطلبی رو از شخص دیگری بشنویم هم بد نیست چون به نظرم لحن یا لهجه خاص طرف ممکنه در به یادآوری به ما کمک کنه)
اگر صدای خودم رو ضبط کنم چه فایده‌ای داره؟
همون فوایدی که قبلی داشت به علاوه:
- شاید بشه توی اتوبوس یا حین خوردن صبحونه به همون صدا گوش داد (البته این تجربه از اون چیزی که فکر می‌کردم بی‌اثرتر بود)
- اما کارکرد اصلی اینه که چون قراره ضبط کنم بادقت و شمرده و رسا می‌خونم و چون فکرم پیش اینه که داره ضبط میشه بی‌وقفه به کار ادامه می‌دم و ذهنم هم منحرف نمی‌شه
سه – آموختن به دیگری
این که به دیگری آموخته‌هامون رو یاد بدیم چندین فایده داره:
- اولا که به دانسته‌هام دوباره فکر می‌کنم یا حتی ممکنه با سوال طرف مقابل زیرسوال برن و همین کشمکش برای توضیح یا دفاع از دانسته‌م به شدت در یادگیری و بهخاطرسپاری موثره
- ثانیا من با زبان و کلمات خودم اون مفهوم رو به دیگری می‌گم یا براش می‌نویسم
- ثالثا مبحث مورد نظر یک بار دیگه در ذهن من مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیره اما از یک زاویۀ جدید
- رابعا من مجبور می‌شم برای مفهوم مورد نظر تعریف و مصداق و مثال ارائه بدم
چهار – پیش‌خوانی
این مورد واقعا سخته و خود من زیاد انجامش ندادم. اما همون چندبار هم نتایج خوبی داشته. واقعا کاری هم نداره. دو سه بار مطالعۀ روزنامه‌وار در فواصل مختلف به شدت در بهخاطرسپاری و حتی یادگیری موثره.
مثلا دهم مهر ماه به من درس سواد فناورانه رو یاد دادن، خوب، من یک بار سرکلاس مطالب رو خوندم و شنیدم، همون روز میام خونه و یک بار مرور می‌کنم، دو هفته بعد یک مرور دوباره، سه هفته بعد یک بار مرور دیگه، یک ماه بعد یک بار دیگه، یک یا چندبار مرور هم شب امتحان (بدون فشار و استرس و رونویسی و بلندبلند خوندن)، نتیجه: برای من که درخشان بوده (به ورقۀ سفیدش چشمک می‌زند (; ).
پیشنهاد می‌کنم ویدئویی که حسین قربانی عزیز در این نوشته به اشتراک گذاشته رو تماشا کنید. زبانش انگلیسیه و زیرنویس هم نداره اما چون تصویرسازی داره، گویاست.
