جمعیت مرفه جهان و احتمال متولد شدن در ایران

آمار و داده‌هایی مثل جمعیت و مساحت و GDP و HDI برای من همیشه جالب بوده است.

در این اینجا می‌خواهم توجه شما را به چند مورد از آمارهای مربوط به جمعیت جهان جلب کنم.

لینک‌های سایت استاتیستا (Statista)، نیازمند فیل*ترش*کن هستند.

نمودار رشد جمعیت جهان از ۱۹۵۰ تا ۲۰۵۰

نمودار پیشبینی رشد جمعیت جهان از ۲۰۱۵ تا ۲۱۰۰

نمودار توزیع جمعیت جهان بر اساس قاره (منبع تصویر شاخص پست هم همین لینک است)

نمودار جمعیت بر اساس دو گروه سنی زیر ۱۵ سال و بالای ۶۵ سال، به تفکیک مناطق جغرافیایی

نمودار ۲۰ کشور اول جهان از نظر جمعیت (رتبه ایران، ۱۶ با ۸۵ میلیون نفر)

می‌شود روی بعضی از این آمارها کامنت یا توضیحاتی اضافه کرد. اما به این نکات بسنده می‌کنم:

۵۹ درصد از مردم جهان یا از هر ۵ انسان، ۳ نفر ساکن آسیا هستند. حدود ۳۵% مردم جهان ساکن هند یا چین هستند، یعنی تقریباً ۱ نفر از هر ۳ نفر. مردم ایران تقریباً ۱% از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند.

شاید بتوان گفت به دنیا آمدن ما در ایران یک درصد بود و زارزار گریه کرد که چرا این احتمال یک درصدی به حقیقت پیوست و الی آخر.

اما من همین الان یک حساب سر انگشتی انجام دادم. یک فهرست ۳۵ موردی از جمعیت کشورهای مرفه که با احتمال خوبی اگر در آنها به دنیا میامدیم زندگی بهتری می‌داشتیم آماده کردم. مجموع جمعیت این کشورها – که قاعدتاً ایران میان‌شان نیست – ۱۴۶۹ میلیون نفر (بر اساس آمارهای ۲۰۲۱) است. احتمال به دنیا آمدن من و شما در یکی از این کشورهای مطلوب، تنها ۱۸٫۵۹ درصد است. یعنی به احتمال خیلی زیاد (۸۱٫۴۱ درصد) در جایی مثل ایران یا خیلی بدتر به دنیا میامدیم.

هرچند که در مورد خیلی از موارد تصویر، مثل روسیه، مکزیک، امارات، آذربایجان و ترکیه شک داشتم، اما مطمئنم حداقل در خیلی از زمینه‌ها وضع مردم عادی‌شان از مردم عادی ما بهتر است. و البته بعضی از کشورهای خوب مثل سنگاپور و هلند و بلژیک را جا انداخته‌ام.

اما اصل صحبت مهم است نه این آمار و ارقام. مهم این است که به هرحال من و شما اگر اینجا هم به دنیا نمی‌آمدیم، به احتمال زیاد در جایی بدتر به دنیا می‌آمدیم.

دقت کنید که همه جا طبقات مختلف وجود دارد. قطعاً بچه پولدار ساکن نیاوران (بالاشهرِ تهران) وضع زندگی‌اش از ۹۰ درصد مردم جهان (حتی آمریکا و اروپا) بهتر است. اما من در اینجا معیارم این بود که به طور کلی مردم کشورهای داخل تصویر زندگی‌شان از ما بهتر است. و حتی در طبقات عادی‌شان هم وضع زندگی از طبقات متوسط رو به بالای ایران خیلی بهتر است.

یک نکته آماری/رفتاری/روانشناسی ریز هم می‌گویم و تمام.

اجازه ندهید، استفاده من از اعداد و ارقام دقیق (مثل درصدی که با دو رقم اعشار ارائه دادم) شما را گول بزند. بعید نیست که کل روش محاسبه من اشتباه باشد. شاید اصلاً تعریف من از کشور مرفه درست نباشد (برای این مسئله، شما را ارجاع می‌دهم به مقاله ویکی‌پدیا درباره صحت و دقت).

امیدوارم این نوشته ما را حداقل کمی به واقعیت دنیا نزدیک‌تر کند. یعنی الکی خودمان را گول نزنیم که من اگر در ایران نبودم، حتماً جای بهتری بودم. اصلاً یک سوال. مگر ما را لک‌لک‌ها به این دنیا می‌آورند که فکر می‌کنیم واقعاً در مکان تولد بحث احتمالات وجود دارد؟